Gisteren werd ik 60. AI, mag ik op pensioen?
Gisteren werd ik zestig. Of nu ja, dat denk ik toch – het zou blijkbaar ook 600 kunnen zijn. Het voelt in elk geval alsof de kalender me uitlacht… Want vroeger betekende zestig: lekker aftellen naar je pensioen, feestjes vol koffie en taart met slagroom, en daarna een lange vakantie naar Spanje waar je elke ochtend om 6 uur het zwembad claimt. Maar vandaag? Vandaag betekent zestig vooral: “Nog effe doorbijten, want die pensioenleeftijd schuift gewoon nóg een paar jaartjes op.” Serieus, wanneer mag een mens nu eindelijk stoppen?
Terwijl ik mijn eigen toekomst overpeins, zie ik nog iets anders veranderen: het hele werklandschap is op drift geraakt. En dat heeft verrassend weinig te maken met mijn rimpels of grijze haren – en alles met technologie. In deze blogpost heb ik het over AI, leiderschap en pensioen.
AI haalt het stof van het oude leiderschap
We kennen het wel: die gesprekken bij het koffiezetapparaat. “AI gaat straks mijn baan inpikken!” wordt er geroepen met een mengeling van angst en hoop dat het stiekem misschien wel waar is. Maar opvallend: de jongeren bij ons hoor je daar zelden over praten. Die liggen er niet wakker van. Zij zijn opgegroeid met automatisering, slimme tools en algoritmes die je Instagram leuker maken dan je eigen leven. Voor hen is AI geen bedreiging, maar een handige assistent die eindelijk die saaie klusjes overneemt waar toch niemand warm voor loopt.
Maar hier komt het pijnlijke: AI pakt niet alleen die monotone taken aan, het legt ook ongenadig bloot wie – of wát – er eigenlijk totaal overbodig is. En laten we eerlijk zijn… soms zijn wij dat; “de managers”.
Waar wringt het schoentje dan echt? Niet dat AI Excel-tabelletjes vult of rapportjes maakt. Nee, het echte ongemak zit in het feit dat AI laat zien hoe leeg en achterhaald sommige leiderschapsstijlen zijn. Denk aan micromanagers die elke maandag weer doodleuk een “statusupdate” eisen – die al lang en breed in het CRM staan. Of de managers die vooral goed zijn in grip houden, maar als je vraagt naar visie meteen beginnen te zweten…
AI haalt het menselijke aspect van leiderschap niet weg. Het trekt alleen het gordijn open en laat zien wie er eigenlijk in zijn onderbroek zit te bluffen. De vraag is onze sector dus niet meer: “Gaat AI mijn baan inpikken?” Maar: “Wat blijft er nog over van mijn toegevoegde waarde als alle bullshit verdwijnt?”
Nieuw leiderschap: niet meer optioneel
AI versnelt processen, zeker. Maar het vergroot vooral de zwakke plekken van organisaties uit met een precisie waar menig HR-afdeling alleen maar van kan dromen. Leiders die hun autoriteit vooral ontlenen aan hun mooie titel? Die staan steeds vaker met lege handen. Want echt, als jouw belangrijkste bijdrage bestaat uit het forwarden van PowerPoints en het bijeenroepen van vergaderingen die niemand inspireert, dan ben je zo vervangbaar als een kartonnen bekertje op een zomerfestival.
Wat blijft er dan over? Leiderschap dat inspireert. Dat menselijkheid toont. Dat richting geeft. Dingen waar AI voorlopig nog niet aan kan tippen – hoe indrukwekkend ChatGPT ook klinkt.
Gen Z heeft dat haarscherp door. Ze willen geen baas die boven hen staat te wapperen met KPI’s. Ze willen een coach. Een gids. Iemand die echt iets toevoegt, niet iemand die vooral de illusie van controle koestert. Wie blijft leunen op oude structuren en titels, zal merken dat die structuren sneller afbrokkelen dan je denkt. En dat is iemand die je niet kan automatiseren.
Wat heeft dit in hemelsnaam met pensioen te maken?
Meer dan je denkt. Terwijl ik mijzelf afvraag wanneer ik mag stoppen, besef ik dat het niet alleen om mijn toekomst gaat. Ons hele idee van werk en leiderschap staat op de helling. Vroeger betekende pensioen: stoppen met werken én stoppen met betekenisvol zijn. Maar vandaag? Vandaag kun je misschien juist nadenken over hoe je wél betekenisvol blijft, zonder vast te zitten in dat oude keurslijf van “leidinggevende”.
Misschien is het tijd om je rol opnieuw te definiëren. Niet meer als de baas met de mooiste parkeerplaats, maar als mentor, inspirator of simpelweg iemand die met plezier eindelijk eens écht luistert naar het team. En is er dan ook geen plaats voor zo iemand na de eeuwig verschuivende pensioenleeftijd?
AI is een ongemakkelijke spiegel
Laten we wel wezen: AI is nog altijd geen gemene robot die je baan komt stelen. Het is een spiegel die je laat zien wat je toevoegt – of juist niet.* Het dwingt ons om na te denken: wat kan ik bieden dat een algoritme nooit zal kunnen? Hoe blijf ik flexibel en waardevol in een tijd waarin iedereen en alles verandert?
Voor mij betekent dat dat pensioen niet zozeer het einde van werken is, maar het begin van anders werken. Minder “moeten,” meer “willen.” Minder controle, meer connectie. En ja, misschien zelfs het lef om iets totaal nieuws te beginnen.
*Ik wil duidelijk zijn: ik heb het hier niet over kunstenaars die hun werk “gerecupereerd” zien door AI-gebruikers. Dat is een ernstig probleem dat juridische en ethische oplossingen vereist. Wat ik bedoel zijn die van ons – mezelf incluis – die ooit op routine konden teren, maar dat niet meer kunnen.
De hamvraag (voor mij én voor jou)
- Wat voeg ik toe dat een machine niet kan leveren? Denk: empathie, visie, humor, ethiek – alles wat geen enkel algoritme ooit écht goed gaat doen.
- Durf ik los te laten wat ooit houvast gaf? Of blijf ik klampen aan controle, zelfs als de wereld al lang verder is gegaan?
- Sta ik open om te leren – van AI, van jongere generaties én van mezelf? Nieuw leiderschap vraagt geen nieuwe tools, maar een nieuwe mindset.
Dus ja: gisteren werd ik zestig. Mag ik ooit op pensioen? Misschien. Maar belangrijker: als ik ga, laat ik dan iets achter dat de moeite waard was? En als ik blijf – wat kan ik dan nog betekenen, in een wereld die sneller verandert dan ik mijn kaarsjes kan uitblazen?
